Revalideren is iets dat je zelf doet, hopelijk met steun van je omgeving. Omdat het zo persoonlijk is, is het moeilijk zinvolle adviezen te geven. Maar hier toch wat tips die nuttig kunnen zijn.

Ik heb twee keer per week fysiotherapie en één keer per week ga ik "zwemmeren". Het belangrijkste is echter het oefenen thuis: daar kan weinig tegenop.

Ik oefen elke dag, zonder uitzondering: ook op Kerstdag, op verjaardagen, op vakantie. Er zijn geen uitzonderingen. Ik denk maar zo: ook de meest basale zaken in ons leven (ademhalen, bloed rondpompen, nadenken) stoppen nooit. Waarom zouden we dan stoppen met revalideren omdat het toevallig Kerstmis is?

Revalideren is behoorlijk saai, elke dag dezelfde oefeningen, steeds weer. Een manier om de verveling tegen te gaan is het oefenen te combineren met zaken die toch moeten: tijdens het tanden poetsen doe ik steeds weer oefeningen. Het maakt de saaiheid beter verteerbaar.

Luister naar je therapeut (hij of zij weet dingen die je zelf niet weet), maar blijf wel nadenken. Blijf alert. Niemand anders kan zo goed beoordelen wat goed voor je is, en wat niet.

Ik oefen enorm gestructureerd, elke dag, zonder uitzondering, volgens een vast schema (in Excel of op papier als ik geen laptop bij me heb). Wat ik gestructureerd en consequent noem, noemen ze hier thuis wel eens autistisch en dwangmatig. Ze weten niet beter.

Oefenen is minder van belang dan natuurlijk herstel. Dat is duidelijk. Maar desalniettemin is consequent oefenen, elke dag weer, volgens een semi-vast schema, van groot belang. Al was het maar onder het motto "baat het niet, dan schaadt het niet". En het baat!

Oefeningen baten niet als de uil niet zien en wil. Of met andere woorden: je moet er wel in geloven. Dat het beter wordt. Dat geloof helpt enorm bij het revalideren. En ook: zeg vooral "kaas en bril" als je "kaars en bril" bedoelt. Maar doe het wel opzettelijk.

Revalideren hoort, als het goed is, gepaard te gaan met relativeren. Al allitererend noem je dat: pech in perspectief zetten.

Ik denk dat revalideren voor het herstel na een hersenbloeding van groot belang is, maar ik vrees dat er toch een factor is die veel belangrijker is: geluk. En dat is jammer genoeg iets waar je geen invloed op hebt. Het is ofwel een geluk bij een ongeluk (je hersenen hebben het vermogen tot herstel of verbetering) of het is dubbele pech (zit je met die hersenbloeding en ook nog eens met het onvermogen tot herstel). Er zijn na een CVA twee soorten herstel: natuurlijk herstel en compensatie. Natuurlijk herstel betekent dat dingen die kapot zijn (cellen, functies) zich herstellen. Compensatie daarentegen is dat er lichamelijk niks verbetert, maar dat je je steeds beter aanpast aan de nieuwe situatie. Vroeger schreef ik links, maar door de problemen met de linkerkant ben ik rechts gaan schrijven. Een goed voorbeeld van compensatie. In dit kader van het herstel wordt er vaak gesproken over plasticiteit. Hersencellen hebben het vermogen het werk van andere (kapotte) cellen over te nemen. Er is een bekende curve over het natuurlijke herstel na een CVA: een steeds vlakkere curve. Het grootste herstel treedt op in de eerste maanden (er wordt vaak over drie en over zes maanden gesproken en er wordt ook wel eens gezegd: herstel na twee jaren is uitzonderlijk). Gemiddeld genomen zal het waar zijn. Ook bij mij: ik ben als het ware uit de dood opgestaan. Ook bij mij zal het herstel in de eerste dagen, weken en maanden groter zijn dan welk herstel dan ook nadien. Maar: het herstel is vooralsnog niet gestopt. Ik loop weer. Het is een raar loopje, ik moet voortdurend opletten en ik moet mij concentreren, maar ik loop. Die drie of zes eerste maanden en die twee jaren: het is statistiek. Dus: niks van aantrekken. Het blijven gemiddelden en je kunt niet uitsluiten dat je een uitzondering bent. Valse hoop is een kwalijk iets, maar opgeven is dat ook. Doorzetten dus.

En die man heeft ook wel eens gelijk.